انواع روش هاي افزايش سرمايه
انواع روش هاي افزايش سرمايه
سرمايه‌ي شركت، حق صاحبان آن شركت نسبت به دارايي‌هاي آن شركت است كه با كم‌كردن بدهي‌هاي آن شركت از كل دارايي‌هايش به‌دست مي‌آيد. اين تعريف، ماهيتي اقتصادي دارد اما در معنايي دقيق‌تر كه براي درك اين نوشته نيز مناسب خواهد بود، مي‌توان سرمايه را به‌عنوان بخشي از حقوق صاحبان سهام تعريف كرد كه به‌طور رسمي و قانوني تحت عنوان سرمايه توسط مجمع مؤسس تصويب و در دفاتر آن شركت و نيز در اداره‌ي ثبت شركتها، ثبت شده است. در نظر داشته باشيم كه ارزش يك شركت، مفهومي مجزا از سرمايه‌ي ثبتي آن است. ارزش شركت مي‌تواند كمتر يا بيشتر از سرمايه‌ي ثبت‌شده‌ي آن باشد. براي مثال اگر سود به‌دست آمده در يك شركت به سرمايه‌ي (اسمي) آن اضافه نشود و براي مثال به دارايي تبديل شود، ارزش آن شركت از سرمايه‌ي ثبت‌شده‌اش بيشتر است.
افزايش سرمايه، رويدادي مهم در شركت‌هاست.
هرگاه شركت براي توسعه فعاليت‌هاي خود به منابع مالي جديد نياز داشته باشد، با پيشنهاد هيئت مديره، سهامداران شركت، افزايش سرمايه را در جلسه مجمع عمومي فوق العاده مورد بررسي و رأي‌گيري قرار مي‌دهند تا سرمايه شركت به ميزان مورد نظر افزايش يابد.
چطور از افزايش سرمايه شركتها اطلاع پيدا كنيم؟
شركتها قبل از افزايش سرمايه، ابتدا معمولا مدارك و مستندات افزايش سرمايه را روي سامانه كدال codal.ir ارسال مي‌كنند.
همچنين چند روز قبل از بسته شدن نماد و برگزاري مجمع عمومي فوق العاده افزايش سرمايه، آگهي برگزاري مجمع روي سايت ذكرشده قرار ميگيرد.
روش‌هاي افزايش سرمايه كدام است؟
الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جايزه
ب) از محل آورده نقدي و مطالبات در قالب حق تقدم
ج) از محل صرف سهام.
در روش اول شركت، سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه را به سهامداران ميدهد و براي اين كار نيازي به پرداخت وجه توسط سهامداران نيست.
در اين حالت شركت به دليل اينكه سود انباشته قابل توجهي دارد، تصميم ميگيرد از محل سود انباشته افزايش سرمايه خود را انجام دهد.
در نهايت شركت پس از افزايش سرمايه، سود سهمي (سهام جايزه) به سهامداران خود پرداخت مي‌كند. پس از افزايش سرمايه برآورد قيمت جديد سهام را مي‌توان به صورت زير انجام داد:
در روش دوم شركت، سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه را به ازاي دريافت 1000 ريال براي هر حق تقدم (به قيمت اسمي سهام( به سهامداران مي‌فروشد. در اين حالت شركت يا سود انباشته كافي ندارد و يا تصميم استفاده از سود انباشته را براي افزايش سرمايه ندارد.
بنابراين هيات‌مديره شركت با تصويب مجمع فوق‌العاده تصميم ميگيرد از محل آورده نقدي يا مطالبات سهامداران افزايش سرمايه خود را انجام دهد.
بنابراين شركت به منظور افزايش سرمايه ابتدا به سهامداران خود اين حق را ميدهد تا افزايش سرمايه دهند و اين حق را به صورت برگه‌هايي با نام حق‌تقدم به سهامداران خود اعلام مي‌كند.
سهامدار بايد پس از دريافت حق تقدم، آن را پر كرده و براي شركت ارسال كند. در اين حالت سهامدار بايد به ازاي هر سهم جديد مبلغ يك هزار ريال (قيمت اسمي سهم) نيز به حساب شركت واريز كند.
البته در صورتي كه سهامدار مطالباتي از شركت داشته باشد، مي‌تواند از محل مطالبات اين مبلغ را پرداخت كند، پس از افزايش سرمايه برآورد قيمت جديد سهام را مي‌توان به صورت زير انجام داد:
برآورد قيمت جديد = (نسبت افزايش + 1) ÷ قيمت قديم + (1000× نسبت افزايش)
در روش سوم با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه به قيمت بازار مورد پذيره‌نويسي كليه متقاضيان قرار ميگيرد.
مثال: قيمت سهام شركتي 30 هزار ريال است. اين شركت 200 درصد افزايش سرمايه ميدهد. قيمت جديد سهم چقدر خواهد بود؟
الف) از محل سود انباشته
ب) از محل آورده نقدي يا مطالبات
افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي دارايي ها
در افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي دارايي ها، شركت دارايي هاي ثابت مشهود خود را نظير زمين، ساختمان، ماشين آلات و تجهيزات، سرمايه گذاري ها و … را مورد تجديد ارزيابي قرار مي دهند.با اين كار ارزش دارايي هاي شركت در ترازنامه به روز مي شود.در نتيجه از آنجايي كه معادله حسابداري در ترازنامه بايد برقرار باقي بماند و بدهي هاي شركت نيز تغييري نكرده،سرمايه شركت بايد افزايش پيدا بكند تا اين معادله برقرار بماند.در اين روش نيز پولي به شركت وارد نمي شود و فقط يك عمليات حسابداري در صورتهاي مالي شركت رخ مي دهد.در اين روش نيز به همان مقدار كه تعداد سهام شما افزايش پيدا مي كند قيمت آن كاهش پيدا مي كند،در نتيجه تغييري در دارايي شما رخ نمي دهد.
روش صرف سهام
در اين روش ، شركت سهام خود را به مبلغي بيش از قيمت اسمي و از طريق پذيره نويسي به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قيمت فروش و قيمت اسمي سهام را ، به حساب اندوخته منتقل و يا در ازاي آن سهام جديد ، به سهامداران قبلي ميدهد .
در افزايش سرمايه به روش صرف سهام بجاي انتشار سهام عادي با ارزش اسمي، پذيره نويسي سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه به قيمت بازار انجام ميگيرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام يعني ما به التفاوت ارزش بازاري و اسمي سهام ميباشد. شركت در خصوص صرف سهام سه كار مي توانند انجام دهند:
• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شركت
• تقسيم نقدي اضافه ارزش به سهامداري قبلي
• دادن سهام جديد به سهامداران قبلي
در مورد فروش هم دو كار مي توانند انجام دهند
• فروش با حفظ حق تقدم
• فروش با سلب حق تقدم
كدام نوع افزايش سرمايه براي شركتها بهتر است
از آنجايي كه ساختار شركتها با يكديگر تفاوت دارد،در نتيجه هر شركت پيچيدگي هاي خاص خودش را دارد.پس نمي توان يك نسخه كلي براي همه شركتها در نظر گرفت.اما به صورت كلي آن نوع از افزايش سرمايه كه باعث شود منابع جديد به شركت وارد شود مي تواند وضعيت بهتري را براي شركت ايجاد كند.پس افزايش سرمايه از آورده نقدي و از طريق صرف سهام مي تواند به صورت كلي بهتر قلمداد شود.همچنين روش تجديد ارزيابي دارايي ها از آنجايي كه عملا پولي وارد شركت نمي شود،صرفا يك عمليات حسابداري براي بهبود صورتهاي مالي شركت محسوب مي شود.روش سود انباشته نيز مزيت اصلي كه دارد اين است كه باعث مي شود حداقل سود انباشته شركت از آن خارج نشود و در شركت باقي بماند و مورد استفاده قرار گيرد.
چند نكته در مورد افزايش سرمايه
- هر اتفاقي كه در رابطه با افزايش سرمايه يك شركت در مجمع آن شركت تصويب شود،شامل حال افرادي مي شود كه در زمان برگزاري مجمع شركت،سهامدار آن شركت بوده اند.
- بعد از اينكه افزايش سرمايه شركت در مجمع فوق‌العاده به تصويب رسيد، موضوع در روزنامه كثيرالانتشاري كه به عنوان روزنامه رسمي شركت انتخاب شده، منتشر مي‌شود.اين موضوع در سامانه كدال نيز به سهامداران اطلاع رساني مي شود.همچنين فرمي براي سهامداران آن شركت ارسال شده و از آنها درخواست مي‌شود تا درصورت تمايل به استفاده از حق تقدم خود براي خريد سهام جديد، فرم مذكور را تكميل و براي شركت ارسال نمايند. به اين فرم، اصطلاحا گواهي حق تقدم خريد سهام گفته مي‌شود.
- در برخي از موارد شركتها اقدام به افزايش سرمايه تركيبي مي كنند.مثلا بخشي از آن از محل سود انباشته و بخش ديگر از طريق آورده نقدي سهامداران انجام مي شود.براي محاسبه قيمت سهم در اين روش،بايد فرمول دو روش مزكور را با يكديگر تلفيق كنيد.
- قيمت هايي كه از طريق فرمول ها محاسبه مي شوند قيمت تئوريك سهم مي باشند.در بسياري از مواقع در واقعيت اين قيمت ها ممكن است تغيير پيدا كند.يعني به دليل عرضه و يا تقاضاي زياد در سهم ممكن است قيمت سهم بعد از بازگشايي بيشتر يا كمتر از قيمت تئوريك آن شود.